Qlik vs Power BI: Deel 4 – Eindgebruikerservaring en integratie

Welkom terug bij deel 4 van onze serie over de eindgebruikerservaring in Qlik en Power BI. 

Ben je nieuw in deze serie? Deel 1 introduceerde het onderwerp. Deel 2 verkende het datamodel aan de kant van de back end. Deel 3 richtte zich op ontwikkeling en vormgeving aan de kant van de front end. Nu richten we ons op de mensen die het meest tellen: de eindgebruikers. 

In deel 4 bekijken we hoe gebruikers met dashboards werken via selecties, filters, doorklikken en navigatie en hoe elke tool die ervaring ondersteunt of juist ingewikkeld maakt. We staan ook stil bij integratie met andere tools en platformen, een steeds belangrijker onderdeel in moderne BI omgevingen. 

Beide platforms kunnen prachtige dashboards opleveren maar ook verwarrende. De omgeving en ontwerpkeuzes bepalen voor een groot deel de beleving van de eindgebruiker. Een slecht opgebouwd of overvol dashboard kan gebruikers een negatieve indruk geven van een tool. 

Daarom moet het ontwerp van dashboard en datamodel beginnen bij de eindgebruiker met focus op de vragen die het dashboard moet beantwoorden en de bedrijfsfuncties die het moet ondersteunen. 

Laten we beginnen. 

Omgeving

An important part of the end-user experience is the environment in which they interact with it. The developer has limited influence on this part of the interaction. Some parts of it are just a part of choices of either Qlik or Microsoft, and some parts are a result of platform choices of the organization.  

In Power BI, the end-user usually interacts with reports through an app in the Power BI service. This is a cloud environment where you log in with your Microsoft account. A developer typically designs reports and data models in Power BI Desktop. They then publish these to the service for end-users to consume, either directly through the report or via an app, which is a collection of reports.

Er is ook Power BI Report Server voor op locatie. Deze heeft minder functies dan de service en wordt minder vaak gebruikt maar kan passen bij organisaties die rapporten en modellen op eigen infrastructuur willen houden. Houd er rekening mee dat Microsoft Fabric functies hier grotendeels ontbreken. 

Het Power BI Service startscherm met enkele recent geopende en als favoriet gemarkeerde rapporten. 

In Qlik werkt de eindgebruiker in dezelfde webomgeving als de ontwikkelaar. Dat kan de eigen tenant in Qlik Cloud zijn of een URL naar Qlik Sense Enterprise Client Managed. 

 

Het Qlik Cloud – Analytics startscherm

In beide omgevingen openen gebruikers apps via tegels. In Qlik Cloud leven ze in spaces, in Qlik Sense Enterprise Client Managed in streams. Je kunt beide zien als mappenstructuren om apps te organiseren. 

De Qlik Sense Enterprise Client-Managed “Work” stream met drie apps.

Navigatie binnen een dashboard  

Open je een dashboard in Qlik Sense of Power BI dan zie je visuals op verschillende pagina’s. Qlik noemt pagina’s sheets. 

In Qlik is er een standaard navigatiemenu met pijlen bovenin en een keuzelijst met alle sheets. Dat is consistent in alle apps en onafhankelijk van keuzes van de rapportauteur. Als ontwikkelaar kun je sheets groeperen en tonen of verbergen op basis van selecties of gebruikersprofielen. Dat maakt het overzichtelijk en opgeruimd. Qlik heeft recent ook een navigatie object toegevoegd zodat je vanuit het rapport zelf kunt navigeren. 

Het Qlik Sense sheetnavigatiemenu, met vier sheets gegroepeerd in de “Bert Mitic” group.

In Power BI kan de auteur de navigatie links of onder het rapport zetten. Je kunt pagina’s niet groeperen, maar voeg je een rapport toe aan een app dan verschijnt het als een set subpagina’s. Navigatie kan ook binnen het rapport met knoppen en aangepaste menu’s voor krachtige dynamische in rapport navigatie. 

Een Power BI navigatiebutton met aparte kleuren voor de actieve page (blauw) en de page waarop wordt geklikt (grijs).

Selectie en filters. 

Hier gaat het om navigatie, interactie met data en gebruiksgemak. 

Qlik Sense 

In Qlik beïnvloedt elk object standaard elk ander object. Dat komt door het Qlik associative model. De eindgebruiker ziet dit via selections. Of je nu klikt in een grafiek of in een filterpaneel, het wordt altijd een selectie in het datamodel. Bovenin toont de Current Selections balk dit duidelijk. 

Kleuren geven de status aan: 

• Groen: geselecteerd 

• Wit: geassocieerd 

• Grijs: niet gerelateerd 

Een Qlik dashboard met Year: “2024” en Company Name: “Mitic Signature Cars” geselecteerd en daarom groen gemarkeerd. De kleuren in de store Country filter geven aan dat Mitic Signature Cars in 2024 alleen Cars heeft verkocht in France, aangezien dat veld wit is en alle andere Countries zijn uitgegrijsd.

Je kunt niet alleen selecties zien maar er ook doorheen navigeren. Je gaat een stap terug, zoekt in alle waarden in het model en maakt selecties op de zoekresultaten. 

Relaties of het ontbreken daarvan zie je snel. Wil je klanten vinden die een product niet kochten, selecteer het product, klik met rechts op het klantfilter en kies Select Excluded. Dit werkt standaard op elke master dimensie en elk selecteerbaar veld. De ontwikkelaar hoeft geen aparte visual te bouwen voor “klanten die niet kochten”. 

Soms wil je visuals die altijd een vaste selectie tonen zoals omzet van het huidige jaar. In Qlik gebruik je daarvoor Set Analysis waarmee je selecties omzeilt en vaste filters vastlegt. Dat is krachtig maar kan beginners verwarren als een grafiek niet reageert op hun keuzes. Beste praktijk is dit duidelijk melden, bijvoorbeeld in de titel. 

Power BI 

Power BI gebruikt geen associatief model maar een query benadering. Elke klik voert een query uit op het model. Daardoor is het eenvoudig om pagina’s of visuals te maken die los staan van de rest van het rapport. 

Het maakt het lastiger voor eindgebruikers om zelf scenario’s te verkennen die niet door de ontwikkelaar zijn gebouwd. Voor “klanten die niet kochten” moet de ontwikkelaar een specifieke visual maken. Wil je een variant “niet gekocht in een bepaald jaar” dan moet die ook gebouwd worden. 

Power BI biedt drie hoofdmanieren om te filteren: 

• Filter pane op rapport, pagina en visual niveau 

• Slicers op het canvas 

• Interactie via visuals door op datapunten te klikken 

Het filter pane is krachtig maar door de gelaagde opzet soms verwarrend. De ontwikkelaar kan kleuren gebruiken, filters verbergen of vergrendelen, maar voor incidentele gebruikers voelt dit vaak niet intuïtief. Veel auteurs verbergen het paneel en leunen op slicers. Slicers zijn intuïtiever en sterk aanpasbaar maar kunnen performance kosten. Je kunt slicers synchroniseren over pagina’s voor consistente filtering. Tegelijk kun je nog steeds pagina’s bouwen die niet meedoen met die slicers. 

Het Power BI filter pane. SubCategoryName komt dubbel voor, omdat het zowel in de geselecteerde chart staat als door de developer is toegevoegd als page level filter. Year is blauw, omdat er een selectie is gemaakt.

Ik verberg het filter pane vaak voor end-users en vertrouw liever op slicers. Slicers zijn intuïtiever en zeer aanpasbaar, maar dat gaat ten koste van de performance. Een krachtige functie is de mogelijkheid om slicers over meerdere pages te synchroniseren. Zo behoud je consistente filtering in het hele report. Tegelijk kun je nog steeds pages of visuals maken die losstaan van de rest van het report.

Microsoft heeft de laatste tijd veel nieuwe functies toegevoegd aan de slicer, of beter gezegd, nieuwe slicer types. Omdat het filter pane minder aandacht krijgt, verwacht ik dat slicers in de toekomst het belangrijkste hulpmiddel worden voor filtering door end-users.

Door op een data point in een visual te klikken, kun je ook andere visuals filteren, maar dat is niet altijd even duidelijk voor end-users. Developers kunnen deze optie per visual uitschakelen. Wanneer je in een chart naar beneden scrolt, kan het aangeklikte data point uit beeld verdwijnen, waardoor de selectie niet meer zichtbaar is. Daarom leer ik end-users altijd om de Reset button te gebruiken om terug te keren naar de opgeslagen filter state.

De flexibiliteit van de verschillende filtering options is fijn voor developers, maar kan end-users verwarren als het niet zorgvuldig wordt ingericht, zeker wanneer slicers, filters en visual interactions allemaal in hetzelfde report aanwezig zijn.

In tegenstelling tot Qlik heeft Power BI geen ingebouwd overzicht van Current Selections. Je kunt iets vergelijkbaars bouwen met DAX, maar dat is niet eenvoudig, vooral wanneer visuals zijn uitgesloten van interactions. Wel bevat elke visual een optie waarmee je kunt zien welke filters erop van invloed zijn.

Een Power BI bar chart die niets weergeeft, omdat in de table een date is aangeklikt waarvoor geen Sales zijn op de geselecteerde date. De date bevindt zich echter buiten het scrollgebied van de table.

Drill downs en drill through 

Beide tools ondersteunen drill-down functionaliteit, maar ze doen dit op verschillende manieren.

• In Power BI definieer je hiërarchieën in visuals en laat je gebruikers doorklikken. Naast drill-down kun je alle niveaus tegelijk tonen of alle niveaus in een hiërarchie als één dimensie weergeven. Wat ik mis, is automatisch doorklikken wanneer er nog maar één waarde in de selectie overblijft. Je kunt ook drill-through pagina’s maken, waarbij een gebruiker met rechts klikt en naar een detailpagina gaat met context mee.

De drill options in Power BI, waarbij drill down is gemarkeerd.

• In Qlik kun je drill down dimensies definiëren die automatisch naar het volgende niveau schakelen wanneer er geselecteerd wordt. Dat werkt prettig. Wat ik mis is de optie om het volledige volgende niveau in de hiërarchie ineens te tonen. 

Een recente evaluatie van BARC vergeleek Qlik en Power BI op prestaties. Een interessante bevinding vanuit de gebruiker is dat Power BI gemiddeld ongeveer 1,3 keer meer handelingen nodig heeft om dezelfde taak te voltooien als in Qlik. Tegelijkertijd doorstaan beide tools de benchmarks en zullen de meeste gebruikers geen kritieke responstijden ervaren. Dit volgt logisch uit het verschil tussen het associatieve model van Qlik en de aanpak van Power BI. Je klikt en filtert doorgaans iets meer in Power BI dan in Qlik, maar in beide tools helpt een goed datamodel om snel te vinden wat je zoekt. 

Bladwijzers en personalisatie

Power BI laat gebruikers persoonlijke bladwijzers opslaan met filters, slicers en visual toestanden. Auteurs kunnen ook rapport bladwijzers maken voor iedereen en die koppelen aan knoppen voor dynamische rapporten. 

Qlik ondersteunt eveneens bladwijzers waarmee je selectie toestanden en de lay out bewaart. Als ontwikkelaar kun je bladwijzers met set analysis benaderen en in knoppen gebruiken. 

Zoeken en slim filteren 

De globale zoekfunctie van Qlik is een sterk punt. Gebruikers zoeken door alle velden en waarden in de app, een direct gevolg van het associative model. 

Power BI heeft geen echte globale zoekfunctie. Met Copilot en de functie “Chat with your data” komt het in de buurt, maar het is niet hetzelfde als zoeken in alle waarden van het datamodel. Slicers en filters kunnen doorzoekbaar zijn, maar dan alleen binnen het betreffende veld. Dat is een beperking bij grote complexe datasets. 

Integratie 

Integratie met andere tools wordt steeds belangrijker. Beide platforms ontwikkelen hier snel door.

Power BI 

Power BI integreert diep met het Microsoft ecosysteem en voelt als een uitbreiding van Microsoft 365. 

• Deel gefilterde rapportlinks via Teams zodat collega’s exact dezelfde weergave openen. 

• Embed rapporten in Teams pagina’s. 

• Integreer visuals in PowerPoint als live onderdelen voor terugkerende meetings. Dat is krachtig maar je voegt alleen visuals in en stuurt niet met extra filters in PowerPoint. 

• Verbind in Excel direct met een Power BI semantisch model voor draaitabellen en formules. Ideaal voor business gebruikers die met Excel werken maar wel actuele en beheerde data willen. 

Qlik Sense 

• Qlik Cloud ondersteunt nu ook het delen van gefilterde links zodat je selecties kunt doorsturen via bijvoorbeeld Teams.  

• Qlik brengt NPrinting achtige mogelijkheden naar Qlik Cloud voor geplande exports en rapportgeneratie. Deze zijn geavanceerder dan de PowerPoint integratie van Power BI maar meer gericht op ontwikkelaars.

• Qlik heeft een Excel add-on, met een andere aanpak. In plaats van verbinden met het semantische model halen gebruikers data direct uit visuals. Dat is makkelijker voor casual gebruikers maar geeft minder vrijheid aan power users die toegang tot het volledige model willen. 

Conclusie: de eindgebruiker centraal 

Voor eindgebruikersinteractie bieden Qlik en Power BI beide sterke opties maar op verschillende manieren. 

• Qlik Sense blinkt uit in transparantie en interactiviteit. Het associatieve model, kleurgecodeerde selecties en globale zoekfunctie maken verkennen eenvoudig. Het vraagt wel ontwikkelinspanning om interacties te sturen en complexiteit te bewaken. 

• Power BI biedt meer vrijheid in hoe visuals op elkaar reageren en integreert diep met Microsoft 365. Die vrijheid kan tot verwarring leiden wanneer slicers, filters en interacties tegelijk aanwezig zijn zonder duidelijke feedback. 

Mijn indruk: het associatieve model van Qlik is zeer krachtig en werkt bijzonder goed voor business analisten die gericht zoeken. Het vraagt wel een ontwikkelaar gerichte manier van rapportbouwen. In Power BI krijgen business analisten vaker bredere auteursrechten boven op een semantisch model dat door een data engineer of centraal BI team is gemaakt. Zij filteren met het filterpaneel of met slicers. 

Beide benaderingen bedienen de eindgebruiker, en welke het best past hangt af van je organisatie en behoeften. 

Qua integratie heeft Power BI een voorsprong voor business gebruikers, zeker in organisaties die veel Office 365 gebruiken. De koppeling met Teams, PowerPoint en Excel is naadloos. Qlik loopt snel in, vooral in Qlik Cloud, maar meer geavanceerde functies vragen vaker ontwikkelaar betrokkenheid. 

Uiteindelijk krijgen eindgebruikers de beste ervaring wanneer de tool goed past in het ecosysteem, de implementatie solide is en dashboards met zorg zijn ontworpen. 

Binnenkort: governance en slotconclusie 

 In deel 5 sluiten we de serie af met inzichten over governance en delen we onze eindoordeel over Qlik en Power BI. 

Bekijk de volledige serie: 

• Deel 1: Een praktische vergelijking

• Deel 2: Backend en datamodellering 

• Deel 3: Frontend ontwikkeling en gebruikerservaring 
  
  

Meer van het Bitmetric team